Dördüncü Endüstri Devrimine yön veren teknolojilerden olan Nesnelerin İnterneti, yapay zeka, attırılmış gerçeklik, sanal gerçeklik, beacon, mobil uygulamalar, dronelar işletmelerin iş yapış şekillerinin değiştirmekteyken aynı zamanda sosyal değişime de yön vermektedir. Özellikle droneların geniş kapsamlı bir sosyal değişime neden olacağı ve sosyal değişimi etkileyeceği tahmin edilmektedir, çünkü tüketici ve ticari drone pazarı hızla büyümeye devam etmektedir (Luppicini ve So, 2016). Droneların kullanım alanları çok çeşitli olmasına rağmen, bazen özel hayatın gizliliği için tehdit oluşturduğu ifade edilmektedir. Ayrıca droneların askeri uygulamalarda kullanılması da droneların sivil özgürlüğü ihlal ettiğini düşündürmüştür (Kreps ve Kaag, 2012).
Turizm endüstrisi teknolojiyi hızla benimseyen bir endüstridir. Dolayısıyla turizm endüstrisinde drone kullanımı gelişmekte olan bir alandır (Mirk ve Hlavacs, 2015). Ancak ticari teslimat (Stolaroff vd., 2018), insani yardım (Golabi vd., 2017), haritalama (Braitenberg vd., 2016), ekoloji (Beadel vd., 2018) ve yeniden ağaçlandırma (Almeida vd., 2019) gibi farklı alanlarda drone ile
ilgili gerçekleştirilen araştırmalar göz önünde bulundurulunca, turizm endüstrisinde drone kullanım potansiyelinin çok az araştırma ilgisi gördüğü söylenebilir (Stankov vd., 2019). Turizm endüstrisinde turistlere canlı yayın deneyimleri sağlama amacıyla drone kullanılmakta ve ayrıca turizmde droneların yenilikçi bir şekilde kullanılması artış göstermektedir. Hay (2016)
gerçekleştirdiği çalışmada droneların turizm endüstrisinde mevcut kullanımını ve potansiyelini incelemiştir. Allen (2018) ise turistik faaliyetler ve rekreasyon amaçlı drone kullanımını incelemiştir.
Dronelara erişim günümüzde kolaylaşmıştır. Droneların gizlilik, güvenlik ve eksik mevzuat gibi sorunları olmasına rağmen kullanımı hızla artmaktadır. Turizm endüstrisi bağlamında drone özellikle pazarlama anlamında ümit vaat etmektedir. Drone ile hem işletmeler hem destinasyonlar turistik çekiciliklerini gökyüzünden yaratıcı ve benzersiz bir şekilde görüntüleyerek tanıtım ve pazarlama amaçlı kullanılabilmektedir. Turizm endüstrisinde etkinlik organizasyonları da drone ile yapılan ışık gösterileri ve yarışları ile değişeceği öngörülebilir. Büyük alanlara kurulu olan otellerde oda servisi ve paket teslimatlarının daha hızlı yapılması amacıyla da dronelar kullanılabilmektedir.
Literatür taraması sonucu drone teknolojisinin turizm endüstrisinde kullanım potansiyel dört sınıfta toplanabilir (Stankov vd., 2019; Sachs, 2016; Lu, 2018);
• Turizm deneyimlerin ve turistik destinasyonların geliştirilmesinde drone kullanımı,
• Turizm ve etkinlik aracı olarak drone kullanımı,
• Müşteri deneyimlerinde drone kullanımı,
• Destinasyonun izleme ve yönetiminde drone kullanımı
Doç. Dr. Abdurrahman DİNÇ, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Turizm Rehberliği, a.dinc@erbakan.edu.tr
Yüksek Lisans Öğr. Mehtap OK, Necmettin Erbakan Üniversitesi Ekoturizm Rehberliği ve Selçuklu Öztekinler M.T.A.L., mehtapok78@gmail.com
Dr. Yunus TOPSAKAL, Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi, Turizmİşletmeciliği, topsakal.yunus@gmail.com
