Son yıllarda sivil toplumun gelişmesi ve güçlenmesi adına önemli ve ciddi gelişmeler yaşanmış, yeni toplumsal ve siyasi eğilimler ile Avrupa Birliği müktesebatına uyum çerçevesinde pek çok yasal ve idari adımlar atılmış, düzenlemeler yapılmıştır. Böylelikle sivil toplum kuruluşlarının daha kolay kurulması ve faaliet göstermesi sağlanmıştır.
Pek çok farklı tanımı yapılan sivil toplum kuruluşu ( sivil toplum örgütü); resmi devlet kurumlarının dışında ve onlardan bağımsız olarak çalışan, sosyal, kültürel, politik, hukuki ve çevresel gibi farklı amaçları doğrultusunda faaliyet gösteren, üyeleri ve çalışanları gönüllülük esasına göre hizmet veren ve kar amacı gütmeyen örgütlerdir. Sivil toplum örgütleri dernek, oda, birlik, sendika ve vakıf adı altında faaliyet göstermektedir. STK’ların en önemli kesimini dernekler oluşturmaktadır.
Kısaca derneği tanımlayacak olursak; kazanç paylaşma dışında belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek için kurulan yasal topluluğa dernek denilmektedir. Dernekler İçişleri Bakanlığı’na bağlı faaliyet göstermekte olup 2003 tılında İçişleri Bakanlığında ana hizmet birimi olarak Dernekler Dairesi Başkanlığı kurulmuş, derneklerin iş ve işlemlerini yürütme görevi kolluk kuvvetlerinden alınarak bu Başkanlığa verilmiştir. Daha sonra Sendikalar ve Siyasi Partilerin bazı iş ve işlemleri de yine Dernekler Dairesi Bakanlığına devredilmiştir. 12.09.2018 tarihinde yayımlanan Resmi Gazetede Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü kurulmuştur. Bu Genel Müdürlük derneklerin nitelik ve niceliklerinin artırılmasında önemli çalışmalar yapmakta olup tüm illerde il müdürlükleri aracılığıyla hizmet vermektedir.
22 Ekim 2018 tarihi itibariyle Türkiye genelinde aktif olan dernek sayısı 114.209 iken Konya’da bu sayı 2.911’dir. Nitel araştırma tekniklerinin kullanıldığı bu çalışma da da önce Türkiye geneline daha sonra ise Kona ölçeğinde aktif olan derneklerin genel olarak incelemesi yapılmıştır. Derneklerin faaliyet alanlarından, üye ve çalışan sayılarına kadar pek çok istatistiksel verilerden yararlanılmıştır. Sonuç olarak bu çalışmanın amacı; Konya ilinde aktif olan derneklerin toplumu yönlendirme ve bilgilendirme başta olmak üzere Konya halkına etkileri çok yönlü araştırılmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Dernek, Konya, Dernekler Dairesi Başkanlığı, STK
Abdurrahman DİNÇ
